DLACZEGO DŁUGIE OGLĄDANIE TELEWIZJI I GRANIE W GRY KOMPUTEROWE NIE SŁUŻY DZIECIOM?

 

Zbyt długi czas spędzany przed komputerem i telewizorem wywołuje u dzieci wiele negatywnych skutków, w tym:

  1. Nadpobudliwość i trudności z koncentracją (bardzo szybki potok obrazów – często po kilka w jednej sekundzie – uszkadza zdolność skupiania uwagi; bombardowane dźwiękiem i szybko zmieniającymi się obrazami mózgi nie są w stanie nadążyć za akcją z linearnym myśleniem, są natomiast poddane ciągłej, potężnej stymulacji sensorycznej i emocjonalnej.
  2. Zmiany w strukturze i funkcjonowaniu mózgu dziecka.
  3. Brak umiejętności językowych, ponieważ głównym narzędziem mediów elektronicznych jest obraz, nie słowo.
  4. Brak umiejętności myślenia i rozwiązywania problemów (język i zdolność koncentracji to główne narzędzia myślenia).
  5. Zanik wyobraźni (dziecku trudno konkurować ze sztabami dorosłych grafików opracowujących animacje do filmów lub gier komputerowych, więc rezygnuje z tworzenia własnych obrazów i wyobrażeń).
  6. Nieumiejętność przewidywania konsekwencji – w telewizji i grach ważne jest tu i teraz.
  7. Lenistwo umysłowe, nawyk biernej i bezkrytycznej konsumpcji produktów kultury masowej.
  8. Niecierpliwość, potrzebę ciągłej zewnętrznej stymulacji i rozrywki, szybkie popadanie w nudę.
  9. Niezadowolenie z własnego wyglądu podsycane celowo przez kulturę masową i przemysły kosmetyczne oraz modowe lansujące nierealistyczne i niezdrowe standardy wyglądu i urody, co może prowadzić do zaburzeń w jedzeniu i/lub do depresji.
  10. Niezadowolenie z dotychczas posiadanych rzeczy.
  11. Zanik wrażliwości, znieczulenie na cudzy ból i krzywdę w realnym życiu.
  12. Ograniczenie kontaktów z rówieśnikami, pogorszenie stosunków z członkami rodziny.
  13. Obniżenie umiejętności społecznych i wskaźników inteligencji emocjonalnej.
  14. Brak czasu i chęci na inne zajęcia (sport, czytanie, własną twórczość, rozmowy itd.).
  15. Zaburzenia w rozwoju fizycznym.
  16. Lęki i fobie, pesymizm, niepokój, nieufność.
  17. Wady wzroku, wady postawy, otyłość.
  18. Chroniczne zmęczenie.

Nadmiar godzin spędzonych przed ekranem i wybór nieodpowiednich programów zakłóca rozwój dziecka we wszystkich sferach – fizycznej, psychicznej, intelektualnej i społecznej.

Co warto zrobić?

  • Usunąć telewizor i komputer z pokoju dziecka i ustawić go we wspólnej przestrzeni domu.
  • Ograniczyć ilość czasu spędzanego przed ekranem (zarówno swojego, jak i dzieci).
  • Wspólnie z dziećmi wybrać kilka programów w tygodniu (np. trzy) – mądrych, rozwijających lub przynoszących rozrywkę na odpowiednim poziomie.
  • Towarzyszyć dzieciom podczas oglądania lub grania.
  • Zaproponować ciekawe, wspólne spędzanie czasu; zamiast telewizji, gier komputerowych i surfowania po Internecie – czytanie, zabawy, rozmowy, wyprawy.

Pamiętajmy – dzieci uczą się głównie poprzez obserwację dorosłych. Jeśli sami spędzamy czas wolny przed ekranem komputera czy telewizora, będzie to oczywista aktywność także dla naszych dzieci! Jeśli natomiast widzą nas z książką, to właśnie ona staje się dla nich wyznacznikiem tego, gdzie warto kierować swoją energię.

CZY WARTO DAWAĆ DZIECKU OBOWIĄZKI DOMOWE ?

Aby dziecko czuło się ważną częścią rodzinnego zespołu należy wdrażać je do prostych czynności wykonywanych na rzecz domu, w którym mieszkają.



Obowiązki
Obowiązki muszą być stałe, regularne, dopasowane do wieku i możliwości dziecka. Obowiązki uczą dzieci odpowiedzialności za miejsce, w którym mieszkają, uczą systematyczności, uczą także wykonywania różnych prac domowych. Czasami w praktyce wygląda to, że dzieci i obowiązki to raczej codzienna walka: przypominanie, nakłanianie, zmuszanie, przypominanie, proszenie, zachęcanie, przypominanie, targowanie się i ponowne przypominanie. Jednak konsekwencja to jedyna droga/ metoda do realizacji tego celu (wdrożenie dzieci do codziennych zajęć życia rodzinnego)
Systematyczne wdrażanie dzieci do obowiązków sprawia, iż dzieci chętnie oferują swoją pomoc przy bieżących zadaniach (nakrycie do stołu, sprzątanie po zabawie). Widzą sens tego, co robią (teraz trzeba nakryć, bo będzie obiad, teraz trzeba sprzątnąć, bo chcemy iść spać), i czują siłę współpracy z rodzeństwem i rodzicami. Do rutynowych czynności można wprowadzać elementy zabawy (sprzątnięcie, zanim skończy się piosenka, nakrywanie do stołu z chowaniem sztućców przed potworem).

Zgoda na odmowę
Zdarza się, że dzieci mówią nam „nie”. Nie posprzątam, nie nakryję, nie zrobię. Nasza zgoda na to „nie” jest kluczowa. Dzieci doświadczają, że nie ma przymusu i nikt nie będzie im groził ani się obrażał – co wcale nie znaczy, że kiedy nie chcą, pokornie robimy wszystko sami, bo dzieci są za małe lub zmęczone albo zajęte czymś innym. Jeśli dziecko nie chciało nakryć do stołu, zachęcamy do sprzątnięcia po obiedzie. Jeżeli opór trwa kilka dni, dziecko neguje wszelkie prośby, należy ponawiać prośbę, podkreślając, że ich pomoc jest dla nas ważna, wtedy dzieci chętniej decydują się nas wesprzeć i są bardziej skore do pomocy.

Zgoda na zmęczenie
Nie jest też do końca tak, że dzieci nie mają żadnych stałych zadań, które mogłyby im pokazać, na czym polega waga systematyczności. Codziennie myją zęby i ścielą łóżka, codziennie uczą się i odrabiają jakieś zadania. Codziennie też uczestniczą w zajęciach dodatkowych, które same sobie wybrały, a które po pewnym czasie tracą powiew nowości i wymaga od dzieci trochę samozaparcia, by znów w nich uczestniczyć.Podobnie jak nas dorosłych czasami domowe obowiązki przerastają, tak samo i dzieci.Starajmy się pamiętać, że codzienne sprzątanie wielkiego wspólnego pokoju po całym dniu zabawy bywa czasem zadaniem ponad ich siły. Że nawet kiedy nam się nie chce, mniej energii mimo wszystko pochłania sprzątanie razem z dziećmi – a kiedy nie chce nam się bardzo, najmniej energii pochłania machnięcie ręką na bałagan (z ewentualnym rozsunięciem na bok, gdyby ktoś szedł w nocy do toalety).

Czy to działa?

To podejście pokazuje, że dzieci chcą pomagać i czuć się częścią rodzinnej wspólnoty – tylko sami dorośli czasem w nich to zabijają, próbując tę potrzebę ująć w bardziej sformalizowane ramy.

Dzieci chcą uczestniczyć w przygotowywaniu posiłków, wyliczają, kto pościeli łóżko babci, która przyjechała w odwiedziny, wcale nie tak rzadko pytają, czy mogłyby zmyć naczynia.

  • To prawda, że te czynności wykonywane sporadycznie niosą ze sobą powiew nowości i dlatego są atrakcyjne.
  • To prawda, że nałożone jako stały obowiązek zaczynają pachnieć rutyną i stają się nudne.
  • Prawdą jest też, że dzieci najlepiej uczą się przez zabawę, gdy są zaangażowane i zainteresowane.

Jeśli zatem chcemy je uczyć, na czym polega codzienne życie w rodzinie, obowiązki są najlepszą drogą ku temu.

Kształtowanie słuchu fonematycznego czyli jak rozwijać umiejętności słuchowe przedszkolaka – propozycje zabaw i ćwiczeń

                Pojęcie słuch fonematyczny / fonemowy, wywodzi się od pojęcia fonemu, czyli według jednej z definicji najmniejszej jednostki mowy rozróżnialnej przez użytkowników danego języka, lecz pozbawionej znaczenia. Słuch fonemowy to zdolność człowieka do odbierania i identyfikowania pojedynczych fonemów w wyrazach, a w efekcie do rozróżniania słów, jego sprawność pozwala mowie rozwinąć się w sposób prawidłowy. Nieróżnicowanie fonemów powoduje bardzo istotne zakłócenia w procesie komunikacji słownej, przede wszystkim zaburzenia w rozumieniu mowy.

                Analizując poglądy specjalistów w dziedzinie logopedii oraz metodyki nauczania czytania dzieci w zakresie słuchu fonematycznego i jego zaburzeń, uwzględnić należy dwie najistotniejsze grupy zagadnień:

  • zdolność różnicowania dźwięków mowy, czyli słuch fonemowy i fonetyczny,
  • zdolność do analizy i syntezy słuchowej będąca dalszym etapem rozwoju słuchu fonematycznego dzieci.

                Analiza i synteza słuchowa to wyższy poziom odbioru mowy będący aktem intelektualnym. Terminami tymi określane jest wydzielanie wyrazów ze zdań, sylab z wyrazów oraz dźwięków z sylab i wyrazów, a także łączenie sylab i fonemów w wyrazy. W dokonywaniu syntezy słuchowej bezpośrednio uczestniczy pamięć słuchowa – złożenie wyrazu wymaga zapamiętania wszystkich sylab lub głosek, stąd łatwiejsza jest synteza krótkich wyrazów.

                Analiza fonemowa jest podstawową umiejętnością wykorzystywaną w nauce pisania, a synteza fonemowa jest niezbędna nauce czytania. Badania wskazują, że umiejętność syntezy słuchowej nabywana jest przez dziecko wcześniej niż umiejętność analizy. Biorąc pod uwagę, że analiza jest zależna od syntezy, im lepiej jest ukształtowana synteza, tym doskonalsza jest analiza. W języku czynnym dziecka sylaby pojawiają się przed wyrazami. Synteza sylabowa (łatwiejsza od syntezy fonemowej) jest pomostem do analizy i syntezy fonemowej. Umiejętność dziecka w syntezowaniu wyrazów z sylab pojawia się już w końcu pierwszego roku życia, a w drugim roku życia dziecko potrafi  uzupełnić brakującą sylabę końcową wyrazu. W dokonywaniu syntezy słuchowej bezpośrednio uczestniczy pamięć słuchowa – złożenie wyrazu wymaga zapamiętania wszystkich sylab lub głosek, stąd łatwiejsza jest synteza krótkich wyrazów.

                Nabywanie umiejętności dokonywania analizy słuchowej zależy od następujących czynników:

  • sposobu podawania wyrazu;
  • pozycji głoski w wyrazie oraz od charakteru sylaby. Dziecku najłatwiej jest wyodrębnić: pierwszą samogłoskę w wyrazie tworzącą sylabę (np. Ala, osa, ucho), ostatnią spółgłoskę wyrazu (np. dom, las, ul), pierwszą spółgłoskę w sylabie nagłosowej (kot, lok, sok), a także określić brakującą głoskę w wyrazie, samogłoskę w wygłosie (oko, koza, sowa), samogłoskę w śródgłosie (sok, nos) ;
  • charakteru głoski - dziecku łatwiej jest wydzielić głoskę, którą można przedłużyć, a więc samogłoskę, spółgłoskę sonorną i szczelinową.

               Odpowiednio wykształcony słuch fonematyczny umożliwia:

  • prawidłową wymowę,
  • wychwytywanie różnic między słowami podobnie brzmiącymi, ale mającymi inne znaczenie,
  • dokonywanie analizy i syntezy słuchowej wyrazów, co stanowi podstawową czynność w nauce czytania i pisania.

Zaburzenia słuchu fonematycznego utrudniają rozumienie mowy i są przyczyną między innymi:

  • wadliwej realizacji głosek powodującej trudności w czytaniu (uporczywe literowanie) i pisaniu ze słuchu dłuższych wyrazów;
  • trudności w rozumieniu złożonych instrukcji i poleceń słownych;
  • trudności w zapamiętywaniu, powtarzaniu trudnych wyrazów i dłuższych zdań;
  • trudności w tworzeniu zdań i opowiadań, ubogiego zasobu słów, występowania agramatyzmów, prostych zdań w opowiadaniu;
  • trudności w pisowni niektórych wyrazów;
  • trudności w zapamiętywaniu ciągów słownych, np. dni tygodnia, nazw miesięcy oraz treści wierszy i piosenek, a także trudności w nauce tabliczki mnożenia;
  • trudności w zapamiętaniu, powtórzeniu trudnych wyrazów i dłuższych zdań;
  • opóźnionego rozwoju mowy i wad wymowy. Dziecko dobrze słyszy słowa, lecz w ciągu mownym nie potrafi rozróżnić pojedynczych dźwięków, lub złożyć je w całość dźwiękową.
  • trudności w różnicowaniu dźwięków mowy (głównie tych o podobnym brzmieniu) i określeniu ich położenia w wyrazie (na początku, na końcu, w środku);
  • trudności z rozróżnianiem tzw. paronimów, czyli słów różniących się jedną głoską np. t - d;
  • problemów z dokonywaniem analizy sylabowej i głoskowej wyrazów;
  • trudności w syntetyzowaniu (scalaniu) sylab i głosek w wyrazie;
  • trudności w nauce gramatyki, nauce języków obcych.

 

                Jednym z obszarów podstawy programowej wychowania przedszkolnego jest „kształtowanie gotowości do nauki czytania i pisania” stanowiące etap zwany przedliterowym. Kolejny etap literowy następuje poprzez systematyczne poznawanie liter, dzieci opanowują umiejętność czytania i pisania. Wysoka sprawność słuchu fonematycznego decyduje o pełnym sukcesie dziecka w nauce pisania i czytania.

               

PRZYKŁADY ZABAW I ĆWICZEŃ SŁUCHOWYCH I STYMULUJĄCYCH SŁUCH FONEMATYCZNY

1. „Wyklaskaj ten rytm”. Odtwarzanie rytmu na podstawie układu przestrzennego: dorosły układa z klocków, kolorowych kartoników, układ będący odwzorowaniem rytmu. Dziecko ma za zadanie wystukać, wyklaskać, wytupać, itp. ułożony rytm. Zaczynamy od rytmów prostych, stopniowo podnosząc poziom trudności. Układy rytmów należy powtórzyć co najmniej dwukrotnie.

2. „Wskaż mój rytm”. Rozpoznanie i wskazanie układu przestrzennego, który odpowiada wystukanemu rytmowi: dorosły układa kilka (początkowo dwa) szeregi odpowiadające rytmom, a następnie wystukuje jeden z nich. Zadaniem dziecka jest wskazanie właściwego szeregu.

 3. „Rozpoznaj rytm”. Rozpoznanie rytmu do podanego układu przestrzennego: dorosły układa szereg odwzorowujący rytm, a następnie wystukuje kilka rytmów, w tym jeden odpowiadający ułożonemu układowi. Po usłyszeniu właściwego rytmu dziecko ma np. podskoczyć, zawołać lub w inny sposób zasygnalizować, iż dany rytm odpowiada ułożonemu wzorcowi.

4. „Co tak dźwięczy?”. Rozpoznawanie i nazywanie przedmiotów na podstawie barwy wydawanego przez nie dźwięku. Dorosły przygotowuje kilka przedmiotów codziennego użytku (np. kubeczek porcelanowy, plastykowy, szklankę, garnek, deskę do krojenia, itp. oraz drewnianą pałeczkę (łyżkę), a następnie stuka kolejno w ustawione przed dzieckiem przedmioty. Po zasłonięciu dziecku oczu (odwróceniu się tyłem), dorosły tworzy, zaczynając od krótkich, układy rytmiczne (np. kubek, garnek, kubek; deska, deska, szklanka; szklanka, garnek, szklanka garnek, deska, itp.). Zadaniem dziecka jest wymienienie we właściwej kolejności nazw przedmiotów, w które stukał dorosły lub samodzielne odtworzenie układu.

5. „Powtórz moje czynności”. Odtwarzanie kolejności wykonywanych czynności. Dziecko siedzi odwrócone tyłem do dorosłego. Dorosły wykonuje kolejno kilka czynności np.: szeleści kartką papieru, drze papier, potrząsa kluczami, puka w blat stołu, itp. Zadaniem dziecka jest powtórzenie tych czynności we właściwej kolejności. Wszystkie czynności dorosły powinien uprzednio wykonać przed odwróceniem się dziecka, aby poznało ono i mogło skojarzyć wszystkie dźwięki.

6. „Jaka to melodia?”. Rozpoznawanie piosenki po melodii lub rytmie: dorosły nuci melodie znanych dziecku piosenek lub wystukuje ich rytm. Dziecko podaje tytuł piosenki lub śpiewa jej fragment.

7. „Gdzie jest minutnik?”. Lokalizowanie źródła dźwięku: dziecko zasłania oczy lub opuszcza na krótką chwilę pomieszczenie, w którym toczy się zabawa. Dorosły nakręca minutnik tak, aby zadzwonił za ok. minutę i chowa go w dostępne dla dziecka miejsce. Dziecko ma za zadanie odnaleźć miejsce ukrycia minutnika. Zabawa powinna odbywać się w ciszy, można do niej wykorzystać zabawki z pozytywką, budzik i inne.

8. „Wesoła farma”. Rozpoznawanie i naśladowanie odgłosów zwierząt: dorosły przygotowuje obrazki przedstawiające np. psa, kota, mysz, konia, krowę, owcę, kozę, kurę, kaczę, gęś, i inne. Zabawa może przebiegać na kilka sposobów: dorosły układa obrazki – dziecko naśladuje głosy zwierząt we takiej samej kolejności; dorosły naśladuje głosy zwierząt, gdy skończy – dziecko układa obrazki; dorosły wskazuje obrazki w różnej kolejności, niektóre kilkakrotnie, dziecko naśladuje głosy zwierząt (np..: dorosły wskazuje: koza, koza, kura, kura, kura, dziecko odpowiada: mee, mee, ko, ko, ko).

9. Nauka na pamięć rymowanek, wyliczanek, wierszyków, piosenek. Zabawy ze znanymi tekstami rymowanymi: dorosły rozpoczyna wers – dziecko dokańcza; dorosły opuszcza wyrazy – dziecko podaje brakujący wyraz.

10. Wyróżnianie i przeliczanie wyrazów w zdaniu: dorosły podaje proste zdanie np. Kot pije mleko. Dziecko układa klocki – ile wyrazów w zdaniu – tyle klocków. Przed postawieniem dziecku polecenia dorosły musi wytłumaczyć dziecku co to jest zdanie i wyraz na konkretnym przykładzie.

11. „Jakie to słowo?”. Synteza sylabowa. Dorosły wymawia wybrane słowo dzieląc je na sylaby, dziecko wymawia cały wyraz lub wskazuje właściwy obrazek.

12. „Sylabowa zgadywanka”. Analiza sylabowa: dorosły podaje wyraz lub wskazuje obrazek, dziecko wystukuje, wytupuje, wyklaskuje sylaby. Liczenie sylab powinno odbywać się na konkretnych przedmiotach np. ułóż tyle kredek, ile sylab słyszysz w wyrazie kotek, podziel pasek papieru na tyle części ile sylab słyszysz w słowie zegarek, itp.

13. „Dokończ słowo”. Dorosły podaje pierwszą sylabę, dziecko ma za zadanie podać jak najwięcej wyrazów rozpoczynających się na nią. Zabawa może przyjąć formę rywalizacji między dorosłym a dzieckiem lub za podanie określonej liczby słów dziecko może zostać nagrodzone w umówiony sposób.

14. „Co powiedziałam/em?”. Synteza głoskowa. Dorosły wymawia słowa rozdzielając głoski, dziecko wskazuje obrazek / podaje całe słowo.

15. Wyróżnianie głosek w nagłosie (zaczynamy od samogłosek) – dziecko podaje wyrazy, których nazwa zaczyna się na podaną przez dorosłego głoskę):

„Zakupy” – Idziemy na zakupy, do koszyka wkładamy te produkty, których nazwa zaczyna się na …. .

„Wycieczka” – Jadę na wycieczkę do Andrychowa/Ełku/Opola/Sopotu/Radomia, itd. Co mam przywieźć? – dziecko podaje nazwy przedmiotów, których nazwa rozpoczyna się na pierwszą głoskę nazwy miejscowości.

„Pociąg” – Jedzie pociąg naładowany towarami, których nazwa zaczyna się na głoskę … . Dziecko podaje słowa na określona głoskę.

„Dobieranka” – dorosły przygotowuje po kilka obrazków, których nazwy zaczynają się na taką samą głoskę (np. kot, kapelusz, kredka, kamień, antena, aparat, ananas, ul, ucho, ulica, telefon, tablica, torebka, tort i inne). Prezentuje jeden z obrazków i prosi dziecko, aby wybrało spośród rozłożonych przed sobą obrazków te, których nazwa zaczyna się taką samą głoską.

16. Wyróżnianie głosek w wygłosie (rozpoczynając od samogłosek)

„Dokończ słowo” – dorosły podaje słowo bez ostatniej samogłoski, dziecko dokańcza ( tat…a; os… a; kart…a/y; kul…a; wron…a; kos…a; aut…o; boisk…o, piłk…a; koł…o; serc…e, itp.)

„Łańcuch” – dorosły podaje dowolne słowo, zadaniem dziecka jest podanie słowa rozpoczynającego się na ostatnią głoskę poprzedniego wyrazu. Kolejne słowo podaje dorosły itd. Zabawę można prowadzić z wykorzystaniem obrazków.

         Podane propozycje zabaw nie wykorzystują całego wachlarza możliwości ćwiczeń rozwijających słuch dziecka w wieku przedszkolnym. Prowadzenie zabaw tego typu wymaga od rodzica zachowania kolejności ćwiczeń w zakresie słuchu fonematycznego oraz stosowania zasady stopniowania trudności. Pamiętać należy także o tym, iż dla dziecka ćwiczenia mają być, oprócz sposobu przyjemnego spędzenia czasu z bliskimi, dobrą zabawą wprowadzającą przy okazji do świata głosek, liter i wyrazów i umożliwiającą dobry start w nauce szkolnej.

KONCENTRACJA UWAGI U DZIECI W WIEKU PRZEDSZKOLNYM

Koncentracja to umiejętność skupiania
i utrzymywania uwagi na ściśle określonych zadaniach. Umiejętność ta rozwija się stopniowo w toku życia człowieka.

U małych dzieci występuje uwaga mimowolna czyli przyciągana bez ich woli przez np. poruszający się przedmiot czy głośny dźwięk. W wieku przedszkolnym tj. od około 3 roku życia rozwija się tzw. uwaga dowolna – gdy sami kierujemy naszą uwagę np. by wysłuchać polecenia lub wykonać jakieś zadanie. Jej największy rozwój następuje w wieku przedszkolnym i młodszym wieku szkolnym. Uwaga dzieci w wieku przedszkolnym nie jest ani trwała, ani przerzutna i podzielna, dziecko często zmienia przedmiot zainteresowania, odrywa się od jednej czynności lub zabawy, aby przejść do następnej, często przerywa rozpoczętą czynność, gdy zaczyna się nudzić - wtedy jego uwaga jest przede wszystkim mimowolna, skoncentrowana na bodźcach silnych i atrakcyjnych.

CO WPŁYWA NA KONCENTRACJĘ UWAGI
U DZIECI?

Na różnice w zdolnościach uwagi mają wpływ wrodzone predyspozycje
i doświadczenia dziecka, styl wychowawczy rodziców. Bardzo ważny jest też wiek dziecka. W wieku ok. 6 lat zauważa się gwałtowny rozwój umiejętności koncentrowania się, zdolności do przesunięcia własnych potrzeb, by zrealizować narzucone zadania, zwiększa się umiejętność panowania nad swoimi emocjami.

Na umiejętność koncentrowania się wpływa również sprawność zmysłów. Niedosłuch, zaburzenia wzroku, trudności ruchowe utrudniają dziecku koncentrację uwagi. Warto więc sprawdzić czy dzieci dobrze widzą, słyszą, jak wygląda ich rozwój ruchowy.

Zadaniem opiekuna jest również zapewnienie dziecku odpowiednich warunków psycho-fizycznych, tzn. wyłączenie telewizora, ograniczenie liczby bodźców rozpraszających w pomieszczeniu, w którym pracuje dziecko. Należy pamiętać również o jak najczęstszym włączaniu ćwiczeń koncentracji uwagi w naturalną aktywność dziecka (zabawę, czynności samoobsługowe), motywowaniu go do pracy poprzez nagrodę niematerialną (np. pochwała, wyróżnienie) oraz dostrzeganie jego wysiłku.

koncntra2017

Zbyt wiele bodźców nie sprzyja koncentracji.

 

 KONCENTRACJA UWAGI - ĆWICZENIA

Koncentracja uwagi, zarówno słuchowa, jak i wzrokowa, jest jednym
z czynników gwarantujących późniejsze sukcesy dzieckaw szkole. Maluchy, które wykazują deficyty w zakresie uwagi, mogą trenować koncentrację poprzez wykonywanie różnego rodzajućwiczeń edukacyjnych.

Przykładowe ćwiczenia wspomagające koncentrację uwagi:

LAMPA, NOS, PODŁOGA – mówimy podane słowa i pokazujemy je ręką (prosimy aby dziecko pokazywało z nami), potem prowadzący zabawę co innego mówi, co innego pokazuje (prosimy dziecko aby pokazywało tylko to co mówimy);

CZYTANIE OPOWIADANIA – dorosły czyta opowiadanie lub bajkę, a dziecko ma za zadanie reagować na sygnały (np. umówione słowo „rycerz”) klaśnięciem;

WYSTUKIWANIE RYTMU – dziecko ma za zadanie wysłuchać rytmu zademonstrowanego przez osobę dorosłą (np. za pomocą dzwonków, bębenka lub klaśnięciami), a następnie wystukać go samodzielnie;

DRUKARKA – rysujemy na plecach dziecka figury geometryczne, proste obrazki, dziecko ma za zadanie odgadnąć rysunek lub narysować odpowiedź na kartce;

SZCZEGÓŁY –wyszukiwanie szczegółów na rysunkach lub różnic między ilustracjami;

LABIRYNTY;GŁUCHY TELEFON;

GRY PLANSZOWE I UKŁADANKI – np. puzzle, bierki, mozaika, Memo, itp.

                                                              

 

Przygotowała mgr Katarzyna Zabagło

Co to są prawa dziecka?

Janusz Korczak powiedział kiedyś „nie ma dzieci są ludzie”. I to jest prawda. „Dziecko to także człowiek tylko, że jeszcze mały...”. Przecież każdy dorosły kiedyś również był dzieckiem. Tak więc, podobnie jak każdy dorosły, dziecko jest właścicielem pewnych praw i wolności. Nazywają się one prawami człowieka. Źródłem tych praw jest godność człowieka, zwana również człowieczeństwem.

W Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej zapisana jest ona w art. 30:

„Przyrodzona i niezbywalna godność człowieka stanowi źródło wolności i praw człowieka i obywatela. Jest ona nienaruszalna, a jej poszanowanie i ochrona jest obowiązkiem władz publicznych”. 

Z godności wywodzą się dwie zasady: wolność i równość, które są podstawą wszystkich praw człowieka. Wolność oznacza to, że człowiek nie jest własnością kogokolwiek, posiada wolną wolę, może samodzielnie podejmować decyzje i świadomie ponosić za nie odpowiedzialność (dziecko uczy się tego w trakcie dojrzewania). Równość oznacza, że każde dziecko ma takie same prawa i ma być tak samo traktowane przez wszystkich bez jakiejkolwiek dyskryminacji.

Dlaczego wobec tego mówi się o prawach dziecka?

Otóż, ze względu na to, że człowiek przed i po urodzeniu (zwany dzieckiem) nie jest w stanie funkcjonować samodzielnie, uznano, iż do pewnego momentu swojego życia musi pozostawać pod opieką dorosłych.  

Kto to jest dziecko?

Konwencja o Prawach Dziecka w art. 1. definiuje „dziecko” jako  „każdą istotę ludzką w wieku poniżej osiemnastu lat, chyba że zgodnie z prawem odnoszącym się do dziecka uzyska ono wcześniej pełnoletniość”.

W rozumieniu ustawy z dnia 6 stycznia 2000 r. o Rzeczniku Praw Dziecka „dzieckiem jest każda istota ludzka od poczęcia do osiągnięcia pełnoletniości (Art.2.1.). Uzyskanie pełnoletniości określają odrębne przepisy(Art.2.2).

Najważniejszymi opiekunami są rodzice. Jednak wtedy, gdy ich zabraknie lub nie wywiązują się ze swoich obowiązków rodzicielskich lub nie dają sobie samodzielnie rady z opieką nad dzieckiem, to państwo w myśl zasady pomocniczości musi im pomóc lub przejąć ich obowiązki.

Art. 72. Konstytucji RP

Rzeczpospolita Polska zapewnia ochronę praw dziecka. Każdy ma prawo żądać od organów władzy publicznej ochrony dziecka przed przemocą, okrucieństwem, wyzyskiem i demoralizacją.
Dziecko pozbawione opieki rodzicielskiej ma prawo do opieki i pomocy władz publicznych.

Ale to wszyscy dorośli powinni brać udział w rozwoju umysłowym i fizycznym dziecka, gdyż dzieci są największym bogactwem każdego społeczeństwa i w przyszłości to one będą decydowały o swojej wspólnocie, państwie, globie. Należy je więc bardzo dobrze do tej roli przygotować. Ma to robić rodzic, nauczyciel, lekarz, policjant, polityk itd.

Dziecko nie jest własnością dorosłych. Jest słabsze od dorosłych, dlatego też musi posiadać dodatkową ochronę przed siłą dorosłych. Taką ochronę dają im prawa dziecka zapisane w Konwencji o prawach dziecka. Konwencja powtarza katalog większości praw człowieka, ponieważ nie ma sensu zapisania np. praw emerytalnych, gdyż w Polsce uzyskuje się je dopiero w wieku 67 lat. Konwencja natomiast zobowiązuje państwo i dorosłych do szczególnego traktowania dzieci.

Prawa dziecka, podobnie jak prawa człowieka podzielone są według kategorii na prawa:

  • osobiste, umożliwiające rozwój dziecka. Są to: prawo do życia, prawo do tożsamości, prawo do rozwoju, prawo do wychowania w rodzinie, prawo do wyrażania własnych poglądów, prawo do informacji;
  • polityczne lub publiczne, dzięki którym dziecko wyraża swoje poglądy i uczestniczy w życiu swojej grupy, społeczności, państwa. Są to prawa: prawo do wyrażania własnych poglądów, prawo do uczestniczenia w stowarzyszeniach;
  • socjalne, które są obowiązkami państwa i dorosłych do stworzenia odpowiednich warunków do rozwoju umysłowego i fizycznego dziecka. Są to: prawo do godnych warunków życia i odpowiedniego poziomu życia, prawo do opieki zdrowotnej, prawo do odpoczynku;
  • ekonomiczne, umożliwiające dziecku przygotowywanie się do niezależności materialnej od innych. Najważniejszym jest prawo do nauki; ponadto ochrona prawa pracy podejmowanej, czy to w ramach obowiązku nauki czy wakacyjnego zarobku.

Konwencja określa prawa dziecka i tworzy niezbędne warunki jego prawidłowego rozwoju.

W Polsce obowiązuje od 1991r.


Katalog praw dziecka. Według konwencji dziecko ma prawo do:
• Życia i rozwoju - nie można nikogo pozbawić bezprawnie życia;
• Wypowiedzi- w sprawach ważnych, dotyczących danego dziecka, możemy wygłosić swoje zdanie, opinię, oświadczyć swoją wole;
• Życia bez przemocy i poniżania- bicie, znęcanie się, okrutne i poniżające traktowanie są niedopuszczalne;
• Wychowania w rodzinie- nikomu nie wolno zabrać dziecko od rodziców, chyba że rodzice będą osobno, masz prawo do kontaktów z obojgiem rodziców;
• Swobody myśli, sumienia i religii- gdy jesteś już wystarczająco świadomy ( w wieku 16 lat), sam decydujesz o swoim światopoglądzie; wcześniej rodzice mają prawo Tobą kierować;
• Tożsamość- musisz mieć nazwisko, obywatelstwo, poznać swoje pochodzenie; gdy masz 13 lat, musisz być zapytany o zgodę, gdybyś miał być adoptowany, a także gdybyś miał mieć zmienione nazwisko;
• Prywatność- możesz dysponować swoimi rzeczami; masz prawo do tajemnicy korespondencji, nikomu nie wolno bez bardzo ważnych powodów wkraczać w Twoje sprawy osobiste i rodzinne;
• Nauki- możesz uczyć się tak długo, jak długo pozwalają na to Twoje zdolności, możesz pracować, gdy skończysz 15 lat;
• Stowarzyszenia się – możesz należeć do organizacji młodzieżowych; jeśli masz 16 lat, sam decydujesz o swojej przynależności;
• Informacji- powinieneś poznać swoje prawa, mieć dostęp do różnych źródeł wiedzy.
Warto znać swoje prawa ale pamiętajmy, że inny też je mają. Pamiętajmy, że oprócz praw mamy i obowiązki.

 

Ratyfikując Konwencję o Prawach Dziecka, państwo i dorośli zobowiązali się do uznania dobra dziecka za najwyższy cel w traktowaniu człowieka - dziecka. Zobowiązali się również do przygotowanie dziecka do dorosłego życia i ochrony dziecka przed wszelkiego rodzaju przemocą (niewolnictwem, handlem ludźmi, wykorzystywaniem seksualnym, pracą przymusową, udziałem w działaniach zbrojnych).

Ponadto, państwa zobowiązały się do dostosowania instytucji publicznych do działań na rzecz ochrony praw dziecka. W Polsce Konstytucja RP z 1997 r. ustanowiła instytucję Rzecznika Praw Dziecka, który stoi na straży praw i wolności dziecka.